Kwestię „instrumentu finansowego” czytelnie reguluje „Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi” z dnia 29 lipca 2005 r.

Jeżeli chodzi o instrumenty finansowe, to według Ustawy są nimi (Art 2, ust. 1):

1) papiery wartościowe;

2) niebędące papierami wartościowymi:

a) tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b) instrumenty rynku pieniężnego,

c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową,

inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier

wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności,

uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub

wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie

pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa

w art. 10 rozporządzenia 2017/565,

d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową

oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar

i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane

przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne,

których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane

przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie

obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów

energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które

muszą być wykonywane przez dostawę,

f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty

pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych

i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h) kontrakty na różnicę,

i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp

procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian

klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych

oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie

pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według

wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa

w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości

innych pochodnych instrumentów finansowych,

j) uprawnienia do emisji.

Warto dodać uwagę, którą, doprecyzowuje ustawodawca w Ustawie:

Przepisów ustawy nie stosuje się do weksli i czeków w rozumieniu przepisów prawa wekslowego i czekowego.

Skoro już wiemy jakie aktywa ustawodawca uznaje za instrumenty finansowe według Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, warto poszukać definicji. Z pomocą przychodzą chociażby MSR czyli Międzynarodowe Standardy Rachunkowości.

W MSR 30 możemy wyczytać taką definicję:

„Instrument finansowy jest to każdy kontrakt, który skutkuje powstaniem składnika aktywów finansowych u jednej jednostki i zobowiązania finansowego lub instrumentu kapitałowego u drugiej jednostki.”

Przekładając na nasze jest to więc każda transakcja która generuje z jednej strony aktywa z drugiej zobowiązanie umożliwiając angażowanie się w różne formy inwestycji lub transakcji na rynku.

W sumie proste. W tym więc kontekście instrumentem jest zarówno np. lokata bankowa, jak i kredyt bankowy, obligacja, akcja i kontrakt terminowy, ponieważ (jak łatwo możemy wyczytać z Ustawy) instrument może przyjmować formę papieru wartościowego i z drugiej strony tej formy nie przyjmować.

Dobrze i dość klarownie zdefiniował pojęcie prof. Jajuga (Krzysztof Jajuga, Teresa Jajuga „Inwestycje”):

„Instrument finansowy (…) jest to kontrakt zawarty między dwiema stronami, regulujący zależność finansową między tymi stronami”

Możemy więc zauważyć, że instrument finansowy jest pojęciem zdecydowanie bardziej ogólnym i szerszym obejmującym ogół instrumentów dostępnych na rynku.

Ostatnia definicja (chociaż może jeszcze któraś z ustaw zawiera taką definicję) wydaje się najbardziej szeroka i pochodzi z ustawy o rachunkowości. Art. 3 ust. 1 pkt 23 określa instrument finansowy jako:

„kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego, albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo warunkowy. Do instrumentów finansowych nie zalicza się w szczególności:

a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

b) umów o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków

z tytułu udzielonej gwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadających

stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespłacenia

wierzytelności przez dłużnika w wymaganym terminie,

c) umów o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okresie pomiędzy

terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wykonanie tych umów

wymaga wydania papierów wartościowych w określonym terminie,

również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na

rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez podmiot

upoważniony na podstawie odrębnych przepisów,

d) aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały

pracowników oraz innych osób związanych z jednostką w jej kapitałach lub

w kapitałach innej jednostki z grupy kapitałowej, do której należy

jednostka,

e) umów połączenia spółek, z których wynikają obowiązki określone

w art. 44b ust. 9;

Artykuły z tej kategorii

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.